Nieuw financieringssysteem voor het hoger onderwijs op komst

Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir laat weten dat ze op korte termijn werkt aan een oplossing voor de financiële uitdagingen binnen de graduaatsopleidingen. De minister kondigde bovendien een rationalisatieoefening aan in het aanbod van het hoger onderwijs als voorbereiding op een nieuw financieringssysteem. Deze verklaringen deed de minister naar aanleiding van een parlementaire vraag van Vlaams volksvertegenwoordiger Tom Seurs (N-VA) in de Commissie Onderwijs van het Vlaams Parlement. Seurs reageert tevreden: “Met de geformuleerde ambities van de minister formuleren we op korte termijn een antwoord op de financiële noden van de graduaatsopleidingen en evolueren we op langere termijn naar een budgettair beheersbaar financieringssysteem dat tevens tegemoet komt aan de verzuchtingen van de sector.”

Aanleiding voor de parlementaire vraag van Seurs was een gezamenlijk persbericht (Belga, 27/06/2025) van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) en de Sociaaleconomische Raad van Vlaanderen (SERV), waarin men liet weten dat er nood is aan bijkomende financiering voor het hoger onderwijs en graduaatsopleidingen in het bijzonder. De organisaties lieten eerder dit jaar ook al weten dat er een verhoogde instroom van leerlingen uit arbeidsmarktgerichte richtingen (het vroegere BSO) in graduaatsopleidingen wordt verwacht, wat als een positieve ontwikkeling wordt gezien, maar ook als een uitdaging omdat deze leerlingen vaak extra begeleiding nodig hebben. Leerlingen uit arbeidsmarktgerichte leerlingen kunnen vanaf volgend schooljaar immers rechtstreeks doorstromen naar de graduaatsopleidingen, maar missen vaak de nodige inhoudelijke bagage en de vaardigheden om leerstof in te studeren die nodig zijn om aan een opleiding aan het hoger onderwijs te starten.

Gegeerde profielen op de arbeidsmarkt 

Seurs beklemtoont de meerwaarde van deze opleidingen: “De graduaatsopleidingen nemen in Vlaanderen immers een unieke positie in vanwege hun laagdrempelige aanpak en hun arbeidsmarktgerichte finaliteit, waardoor ze een aantrekkelijke keuze zijn voor studenten die een diploma aan het hoger onderwijs ambiëren, maar waarvoor een professionele of academische bachelor vaak nog te hoog gegrepen is.” Studenten die afstuderen aan graduaatsopleidingen, zijn door hun verworven competenties vaak gegeerd en inzetbaar in beroepscategorieën waarvoor we vandaag grote tekorten op de arbeidsmarkt zien, zoals boekhouding, programmeren, basisverpleegkunde of voertuigtechnieken.

Nieuw financieringssysteem op komst

De minister laat nu weten dat ze weldra met de VLIR en de VLHORA aan tafel zal zitten over een nieuw financieringssysteem voor het hoger onderwijs dat een antwoord zal bieden op de noden van de sector. Hierbij wil ze komen tot een set van parameters die doeltreffend, evenwichtig, voorspelbaar en rechtvaardig zijn. Maar alvorens ze aan deze oefening begint, wil ze vertrekken vanuit een rationeel en geactualiseerd studieaanbod dat aansluit bij recente onderzoeksontwikkelingen en de vragen van de arbeidsmarkt. “Het traject is gestart. De focus moet liggen op een betere territoriale spreiding van het aanbod en maximale instellingsoverstijgende samenwerking en overleg tussen de hoger onderwijsinstellingen en het afnemend veld. Financiering is voor mij onlosmakelijk verweven met een rationeel aanbod. We kunnen de financiering dus maar structureel herbekijken wanneer we weten dat het studieaanbod rationeel en efficiënt ingericht wordt.”

Wat betreft de graduaatsopleidingen, zoekt de minister op korte termijn naar een oplossing: “Ik bekijk dan ook wat er op korte termijn mogelijk is, maar ik ben uiteraard ook gebonden aan de beperkte budgetten die er voor hoger onderwijs voorzien zijn in de komende begrotingsjaren. De gesprekken dienaangaande zijn al opgestart met het veld en er werden ons al voorstellen bezorgd welke we nu grondig aan het bestuderen zijn.”

Vlaams parlementslid Tom Seurs (N-VA) heeft begrip voor de aanpak van de minister: “Het is goed dat we op korte termijn gaan kijken naar de noden m.b.t. de graduaatsopleidingen. Het plan van de minister om eerst het aanbod te rationaliseren in functie van de noden op de arbeidsmarkt om dan vervolgens naar een beheersbaar financieringssysteem te evolueren, is verstandig om te vermijden dat er grote financiële schokken ontstaan in de hogeronderwijssector.”