Faciliteitengemeenten kunnen weldra fuseren

Faciliteitengemeenten zullen weldra kunnen fuseren met niet-faciliteitengemeenten. Dat verklaarde Vlaams minister Crevits in het Vlaams Parlement naar aanleiding van een parlementaire vraag van Vlaams volksvertegenwoordiger Tom Seurs (N-VA) en op basis van bevindingen van onderzoekers. “Dit is goed nieuws voor de faciliteitengemeenten die worstelen met hun bestuurskracht,” reageert Seurs. “We vragen dan ook dat de minister zo snel mogelijk werk maakt van een decretaal kader en we ijveren verder voor de volledige uitdoving van de taalfaciliteiten, die een rem zetten op de integratie van kwetsbare burgers en de groei van lokale besturen.” 

De stad Ronse werd in 1962 een van de zes taalgrensgemeenten, wat betekent dat zij volgens de Bestuurstaalwet verplicht zijn om publiekelijke berichten, mededelingen en formulieren in het Nederlands en in het Frans op te stellen. Op 24 juni werd door een rechtbank in Oudenaarde een belangrijk vonnis uitgesproken naar aanleiding van  een reeks klachten van een actiegroep die oordeelde dat Ronse de taalverplichtingen niet respecteert (bron: Belga, 24/06/2025). De 13 klachten hadden volgens deze berichtgeving betrekking op eentalige straatnaamborden, eentalige informatieborden bij onder meer politie, OCMW en bibliotheek, eentalige affiches zoals op de begraafplaatsen of aan de loketten, een eentalige website en een eentalig magazine.

De stad klaagt al langer de disproportionaliteit van de inspanningen aan die moeten worden geleverd om aan de taalverplichtingen te voldoen, rekening houdend met de volgens haar beperkte vraag vanuit de Franstalige minderheid en de negatieve impact ervan op het aantrekken van kwalitatief personeel, de grote kosten van de verplichte administratie en de doorkruising van plannen van de stad om kwetsbare burgers aan het werk te krijgen via integratietrajecten waarbij de kennis van het Nederlands een belangrijke plaats inneemt. 

Fuseren is mogelijk

Het was verder gedacht dat het voor de stad en andere faciliteitengemeenten niet mogelijk was om te fuseren met niet-faciliteitengemeenten, wat dan weer een ernstige rem is op de socio-economische groei van deze lokale besturen. Toen Vlaams volksvertegenwoordiger Tom Seurs (N-VA) Vlaams minister Hilde Crevits hierover ondervroeg tijdens een debat in de Commissie Binnenlands Bestuur van het Vlaams Parlement, antwoordde ze als volgt: “Onderzoekers komen tot de conclusie dat zo'n vrijwillige fusie tussen een taalgrensgemeente en homogene taalgemeente mogelijk is, zolang de faciliteiten van de Franstalige inwoners niet worden aangetast of uitgebreid en de taalfaciliteiten beperkt blijven tot het grondgebied van de oorspronkelijke taalgrensgemeente. Het gaat dus niet om een uitbreiding van de faciliteiten.”

Versterking van de bestuurskracht

Seurs reageert alvast positief op het nieuws: “We zien bij veel faciliteitengemeenten dat er moeilijkheden ontstaan wanneer men door het statuut kansen mist om de dienstverlening te verbeteren en kostenefficiënt te werken door op grotere schaal te gaan samenwerken met andere gemeenten. De vaststelling van de onderzoekers dat fuseren met niet-faciliteitengemeenten weldegelijk mogelijk is, creëert een opportuniteit voor deze lokale besturen om hun bestuurskracht te versterken. We vragen aan de minister om zo snel mogelijk werk te maken van een decretaal kader dat deze mogelijkheid nu concreet uitwerkt, om tot een juridisch robuust kader te komen.” 

Op naar een uitdoofscenario

Verder pleit Seurs ook voor de uitdoving van de taalfaciliteiten, want die zetten een rem op de integratie van verschillende bevolkingsgroepen: “De faciliteiten waren ooit ingevoerd als integratiebevorderend instrument, maar veroorzaken net het omgekeerde. De faciliteiten staan haaks op de inspanningen van lokale besturen om werk te maken van activerings- en integratietrajecten die het leren van de Nederlandse taal centraal zet en op deze manier deuren openen naar de arbeidsmarkt. Verder zien we dat de taalfaciliteiten ervoor zorgen dat bevolkingsgroepen naast elkaar blijven leven, in plaats van met elkaar.” 

De uitdoving is weliswaar geen evidentie, aangezien er op federaal niveau een tweederdemeerderheid moet worden gevonden om dit te verwezenlijken. Tom Seurs riep de minister tijdens het parlementair debat daarom op om het gesprek aan te gaan met haar federale collega’s.