Vlaamse Regering zet licht op groen voor vrijwilligerskorpsen

Op vrijdag 23 mei 2025 keurde de Vlaamse Regering een actieplan goed voor de uitrol van het gecoördineerd vrijwilligersplan. Hiermee kunnen gemeenten en steden aan de slag voor de oprichting van vrijwilligerskorpsen die men kan inzetten ter ondersteuning van hulpdiensten bij rampen en incidenten. Minister van Binnenlands Bestuur Hilde Crevits voorziet voor het project een bedrag van 1 miljoen euro. Vlaams volksvertegenwoordiger Tom Seurs (N-VA) reageert tevreden: “Ik denk dat we als gemeentebesturen vooral gemerkt hebben dat in tijden van rampen, in tijden van een coronacrisis, inwoners klaarstaan om het gemeentebestuur, de lokale overheid, bij te staan en te helpen als het nodig is.”

Het defensieplan

Het idee rond de vrijwilligerskorpsen vindt haar oorsprong in het Defensieplan van de Vlaamse Regering dat op 4 april het levenslicht zag. Dankzij de tien actiepunten in het plan wil Vlaanderen zichzelf en haar bevolking weerbaarder maken in een snel veranderende wereld. In de toelichting onder actiepunt 9 leren we wat de filosofie is van het vrijwilligerskorps: “Veiligheid is één van de kerntaken van de overheid. Onze samenleving ‘wapenen’ en weerbaar maken tegen de dreiging van (hybride) oorlog, ondermijning en andere crisissituaties begint bij de veerkracht van burgers en maatschappelijke structuren.”

De gemeentelijke vrijwilligerskorpsen

Na goedkeuring op de ministerraad van de Vlaamse Regering op 23 mei, stelde minister van Binnenlands Bestuur Hilde Crevits haar visie en actieplan voor om vrijwilligerskorpsen onder regie van de gemeenten en steden mogelijk te maken.

De gemeentelijke vrijwilligerskorpsen hebben als doelstelling om mensen snel te kunnen mobiliseren en professionele hulpverleners bij te staan via administratieve of logistieke taken bij lokale nood- of crisissituaties. Het actieplan van de Vlaamse Regering vormt de concretisering van zes geformuleerde ambities en doelstellingen, namelijk: vrijwilligerswerk zuiver houden, vrijwilligers beschermen, inzetten op ondersteuning en informatie voor vrijwilligers, het verenigingsleven ondersteunen, iedereen de kans geven om vrijwilligerswerk te doen en vrijwilligerswerk promoten en zichtbaar maken. 

Opleidingen vanaf het najaar

Vanaf heden kunnen gemeenten zich voor de gemeentelijke vrijwilligerskorpsen registreren. Vanaf het najaar zullen ook burgers boven de 16 jaar die willen helpen bij lokale nood- of crisissituaties zich kunnen aanmelden. In een eerste fase zullen tot 15.000 mensen kunnen deelnemen en opgeleid worden, verspreid over de verschillende gemeenten in Vlaanderen. Alle deelnemers krijgen een EHBO-opleiding door het Rode Kruis Vlaanderen als basis. Om dit mogelijk te maken, maakt de Vlaamse Regering een budget van 1 miljoen euro vrij.

Financiële en organisatorische ondersteuningen voor lokale besturen

Tom Seurs (N-VA) wijst op het belang van vrijwilligerskorpsen: “De Vlaamse Regering creëert nu een kader waarbij gemeenten en steden op een uniforme en gecoördineerde manier aan de slag kunnen gaan om hun korpsen op te richten. In tijden van nood, zoals overstromingen, stroompannes, branden of een paar jaar geleden nog corona, zien we dat mensen bereid zijn om hun steentje bij te dragen en het verschil te maken. Denk maar aan vrijwilligers die kunnen opgeleid worden om eerste hulp toe te passen bij gewonden, personen te reanimeren en op die manier zelfs levens te redden.”

Tijdens een debat in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement op woensdagnamiddag (28/5), wees Tom Seurs op het belang om gemeenten en steden maximaal te ondersteunen: “We moeten ervoor zorgen dat Vlaanderen faciliterend te werk gaat, door werkdruk en administratieve lasten voor het gemeentepersoneel maximaal te beperken en financiële ondersteuning te voorzien om van dit project een succesverhaal te maken.”